Maar liefst 99% van de Nederlandse viswinkels en -kramen heeft niet de wettelijk verplichte informatie in hun vitrine staan. Tot die conclusie komen Good Fish en de Consumentenbond in een gezamenlijk onderzoek onder 97 visverkopers en ruim 1.000 consumenten – representatief voor de Nederlandse bevolking.
Je bent als visverkoper in Europa verplicht om op je label te hebben staan waar een vis vandaan komt, waar hij gevangen is en wat de wetenschappelijke naam van de vis is. Deze informatie is essentieel om te kunnen traceren waar de vis vandaan komt en als deze informatie ontbreekt kan je onmogelijk een duurzame keuze maken.
We bezochten in totaal 97 viswinkels en viskramen in heel Nederland. We hebben hierbij onderzocht welke informatie op de labels in de vitrine bij de vis gegeven wordt. Daarnaast hebben we om informatie over de vis gevraagd aan de verkoper.
Naast deze bezoeken hebben we een online enquête uitgezet, welke door 181 viswinkels en -kramen is ingevuld. Doel van dit onderzoek is te bepalen hoe het gesteld is met de informatievoorziening en duurzaamheid van het visaanbod in viswinkels en -kramen in Nederland.
Bij 52% van de viswinkels en -kramen die we bezochten waren vitrinekaartjes bij alle vis aanwezig, en bij 14% bij een gedeelte van het assortiment. Maar de informatie op deze vitrinekaartjes was bijna nooit compleet. Bij 24% werd alleen het herkomstgebied, bij 10% de vangst- of kweekmethode en bij maar 6% de wetenschappelijke naam gegeven. Bij 34% van de bezochte viswinkels- en kramen ontbreken de labels zelfs volledig.
In de enquête heeft een merendeel van de visverkopers aangegeven dat hun klanten de bordjes bij de vis niet lezen. De visverkopers geven bovendien aan dat klanten geregeld vragen stellen over herkomst en duurzaamheid. Ook is in de enquête duidelijk naar voren gekomen dat visverkopers geen vertrouwen hebben in duurzaamheidskeurmerken.
Visverkopers hebben aangeven dat ze duurzaamheidsinformatie liever mondeling overbrengen dan kaartjes in de vitrine. Maar uit de gesprekken die onze mysterie-shoppers voerden ging dit in bijna alle gevallen niet goed.. Zo kregen we op de vraag waar en hoe een vis gevangen wordt vaak ‘met een boot’ of ‘vissen komen uit het water’ als antwoord. Bij doorvragen kon er geen aanvullende informatie gegeven worden. Deze antwoorden zijn weliswaar feitelijk juist, maar geven niet de juiste informatie.
Om onder andere de duurzaamheid van het visaanbod in de viswinkels en -kramen te bepalen, hebben we het assortiment van de viswinkels en -kramen opgevraagd die tijdens dit onderzocht bezocht zijn. We hebben in totaal slechts 21 assortimenten ontvangen. Een te laag aantal om een algemene uitspraak te doen. Helaas ontbrak ook in deze assortimenten veel essentiële informatie of was onjuiste informatie gegeven.
Dit onderzoek laat zien dat het erg slecht gesteld is met de verplichte informatievoorziening in viswinkels en -kramen in Nederland. Het is onduidelijk waar deze informatie verloren gaat in de keten. Niet alleen de viswinkels en -kramen zijn namelijk verplicht om deze informatie door te geven. Ook alle andere schakels in de keten voordat de vis in de winkel ligt, zoals de visafslag en vishandelaren, zijn verplicht deze informatie door te geven. Het is nog onbekend of dit inderdaad gebeurt. Zonder deze informatie is het voor een viswinkelier ook vrijwel onmogelijk om de juiste informatie te geven.
Dat er bij consumenten nog veel verwarring is, kwam uit het onderzoek, uitgevoerd door de Consumentenbond, duidelijk naar voren. De meeste consumenten denken bij vis, in tegenstelling tot vlees, nooit aan duurzaamheid. Sommigen denken dat alle vis in visspeciaalzaken duurzaam is, terwijl anderen juist denken dat alle vis uit de Noordzee per definitie verantwoord is om te eten. Onjuist, want soorten als zeebaars, sliptong en kabeljauw scoren allen rood op de VISwijzer als ze uit de Noordzee komen. Deze soorten zijn dus niet duurzaam. De duurzaamheid van vissoorten kun je bepalen met behulp van de VISwijzer.
Kortom: op het gebied van informatievoorziening is er nog een wereld te winnen voor visverkopers. 99% van de viswinkels en -kramen in Nederland voldoen momenteel niet aan de verplichte Europese regelgeving.
Good Fish zet zich actief in voor verduurzaming van de vishandel in Nederland. Wij geven kosteloos advies aan viswinkels, vishandelaren, restaurants, supermarkten en groothandels. Meer informatie hierover vind je hier.
Lees het volledige rapport van dit onderzoek hier.
Lees het artikel van de consumentenbond hier.