Sliptong

Hoewel het momenteel goed gaat met het tongbestand in de Noordzee, zorgt de visserij op sliptong toch voor een aantal duurzaamheidsproblemen, dat zit zo;

De populaire sliptong is eigenlijk een jonge tong. Omdat deze jonge, kleinere tong veel populairder is om te eten dan zijn oudere, grotere versie, willen de vissers deze graag vangen. Het probleem is dat deze sliptong zeer slank en flexibel van vorm is en ook nog eens de neiging heeft zich in geval van gevaar zeer snel in de bodem te verstoppen. Om dit populaire doelwit te vangen, hebben bodemvissers dus kleine maaswijdtes nodig en een methode die hen voldoende doet schrikken om uit het zand en in het net te komen. Dit leidt tot visserijpraktijken met veel bijvangst van ondermaatse vis van andere soorten (met een minder slanke vorm) en ook tot aanzienlijke bodemberoering. Om zo’n zwaar tuig op die manier over de bodem te trekken, is bovendien erg veel brandstof nodig, wat bijdraagt aan een hoge CO₂ uitstoot per kilo tong.

Daarbij is sliptong de voornaamste aanleiding voor vissers om illegale netvoorzieningen zoals binnenkuilen of touwtjes te gebruiken. Binnenkuilen zijn extra netten die in de gewone netten worden gehangen om de maaswijdte verder te verkleinen, touwtjes die in het net gebonden worden, worden om dezelfde reden gebruikt. Het gebruik hiervan is illegaal, maar wordt nauwelijks gehandhaafd. Het gebruik hiervan blijkt ook uit onderzoek van de Tilburg Universiteit dat aantoont dat wanneer het controleschip op wel zee is, de maat van de aangevoerde tong aanzienlijk hoger ligt dan wanneer deze in de haven ligt.

Meer details: 

Van alle tong wordt 92% met de niet duurzame boomkor gevangen. Sommige tong is MSC gecertificeerd (zie de vraag over MSC voor meer details). Verder scoort tong geel als deze gevangen wordt met staandwantnetten het Skagerrak en Kattegat, maar deze zul je niet snel tegenkomen slechts 5% wordt op deze manier gevangen.  

Nee. Hoewel het tongbestand in de Noordzee vroeger wel is overbevist, gebeurt dit momenteel niet meer. Het bestand bevindt zich binnen biologisch veilige grenzen.

Tong is in de Noordzee gecertificeerd onder de ´Joint demersal fisheries (JDF) in the north sea and adjacent waters´. Deze certificering combineert meerdere tongvisserijen die voorheen individueel werden gecertificeerd door MSC. Naar schatting zijn 17% van alle tongvangsten MSC gecertificeerd. De gebruikte vismethodes die onder deze certificering vallen zijn: passieve netten, bijvoorbeeld staandwantnetten, Deense zegennetten, longlines en hengels, en de boomkor met een grotere maaswijdte van 120mm (ipv 80mm).

Ondanks de motiverende werking die een MSC-certificering heeft voor vissers om hun praktijken te verbeteren, is de “Joint demersal fisheries” certificering controversieel, aangezien velen van mening zijn dat boomkorren in essentie niet duurzaam kunnen zijn.

Nederlandse retailers hebben toegezegd alleen MSC-gecertificeerde verse vis te verkopen. Dit betekent dat supermarkten hoogstwaarschijnlijk alle MSC gecertificeerde tong zullen opkopen, terwijl restaurants en vishandelaren waarschijnlijk gewone tong zonder MSC certificering zullen verkopen.

Aangezien 92% van de tong in het noordoostelijke deel van de Atlantische Oceaan wordt gevangen met de boomkor, zal dit antwoord vooral over deze methode gaan. Sinds 2017 zijn er veel wetenschappelijke artikelen uitgebracht over de negatieve impact van de boomkor op het ecosysteem.

Bij deze vismethode worden lange stalen pijpen (de bomen) met daaraan zogenaamde wekkerkettingen over en door de zeebodem gesleept om de vissen op te schrikken, waarna deze in het net belanden. Deze kettingen verstoren de bovenste 4-8cm van de zeebodem, wat zorgt voor zware verstoringen en kan leiden tot sterfte van organismen die op de zeebodem leven. Deze vismethode verstoort niet alleen de zeebodem maar kan ook het ecosysteem van de zeebodem uniformer maken, wat kan leiden tot een lagere biodiversiteit.

Ook de hoge bijvangst van ondermaatse vis die met de tongvisserij met boomkorren gepaard gaat. heeft negatieve consequenties voor het ecosysteem en leidt tot verspilling. Aangezien de overlevingskans van ondermaatse platvis laag is (gemiddeld 15%), heeft het terug in zee zetten beperkt tot weinig nut.

De boomkorvisserij op tong in de Noordzee wordt beschouwd als de visserij met de grootste ecologische schade. Daarnaast heeft onderzoek aangetoond dat de boomkorvisserij erg veel CO₂ uitstoot heeft. De negatieve aspecten van deze visserij hebben ertoe geleidt dat de Europese Commissie in overleg is om bodemsleepvisserij te verbieden per 2040.

De pulsvistechniek maakt gebruik van stroomstootjes waarmee platvissen van de zeebodem worden opgeschrikt, waarna ze in een sleepnet kunnen worden opgevangen. Deze methode werd veel gebruikt door de Nederlandse vloot maar is sinds kort verboden in de Europese Unie vanwege politieke en economische redenen.

Een van de voordelen van de pulskor is dat het voor veel minder bodemverstoring zorgt dan het alternatief, de boomkor. Ook is het vistuig lichter, waardoor het brandstofverbruik een stuk minder  (46%) is en is en ook de bijvangst 50% minder.  Ook ICES concludeerde in 2020 dat het vissen op tong met de pulskor in de Noordzee duurzamer is dan het vissen met de traditionele boomkor. Dit filmpje van de visserijonderzoekers van Wageningen Marine Research geeft antwoord op de vraag of elektrisch pulsvissen een goed alternatief is voor de boomkor. Dit filmpje van de WUR geeft antwoord op de vraag of elektrisch pulsvissen een goed alternatief is voor de boomkor.

De ecologische verbeteringen van deze methode zorgden ervoor dat tong die met de pulskor  werd gevangen geel scoorde op de VISwijzer in plaats van rood met de boomkor. Door gebrek aan politiek draagvlak, is het onwaarschijnlijk dat het verbod op de pulskor wordt ingetrokken.

https://www.wur.nl/nl/show/infographic-pulsvisserij-als-veelbelovend-alternatief-voor-de-traditionele-boomkor.htm

Aangezien tong hoofdzakelijk met de boomkor wordt gevangen, zal in dit deel specifiek op deze vangstmethode worden ingegaan.

Volgens de Seafood Carbon Emissions Tool komt de CO₂  uitstoot voor tong uit op 11,5 – 13,7 CO₂  eq/kg vis. Maar vaak wordt de CO₂ uitstoot in eiwit waarde uitgedrukt, dan komt een gevangen tong uit op 120,6 – 143,9 CO₂ eq/kg eiwit. Dat is vergelijkbaar met biefstuk. Ter vergelijking; haring gevangen met ringzegen komt op 1,7 – 3,9 CO₂ eq/kg eiwit.

Door het gewicht en het intensieve bodemcontact van het vistuig, heeft de boomkorvisserij een zeer hoog brandstofverbruik. Voor boomkorvaartuigen zijn grotere en krachtigere motoren nodig, waardoor het gewicht van het vaartuig nog meer toeneemt.

Naast het vrijkomen van CO₂-emissies door brandstofverbruik, komt CO₂ die in de zeebodem is vastgelegd ook vrij door bodemverstoring tijdens het vissen. Deze, nu vrije, CO₂ komt weer in de atmosfeer terecht en draagt verder bij aan de klimaatverandering. De mate waarin dit gebeurt en bijdraagt is nog onduidelijk en staat ter discussie.

Niettemin is gebleken dat een nieuwe uitvinding, de sumwing, een hydrodynamisch vleugelprofiel ter vervanging van de traditionele boomkor, het brandstofverbruik met 13% kan verminderen. Vervanging van boomkorvaartuigen door de pulskor, die onlangs is verboden, kon het brandstofverbruik echter met 46% doen dalen.

Tong wordt in twee verschillende maten op de Nederlandse markt verkocht, als sliptong en als zeetong. Zoals hierboven beschreven wordt is het duurzamer om zeetong te eten.

Zeetong: > 27 cm

Zeetong is grotere, volwassen tong die gewoonlijk met trawlers gevangen wordt. Tong wordt geslachtsrijp tussen 3-5 jaar, wat betekent dat ze rond deze tijd beginnen met paaien en eieren dragen. Volwassen tong, die ouder is dan 5 jaar, is een veel betere keuze aangezien je om grotere tong te vangen minder kleine maaswijdte nodig hebt, waardoor er minder bijvangst is van ondermaatse vis.

Jonge tong: ± 24 – 27 cm

Sliptong is jonge tong die slechts 3-4 jaar oud is wanneer deze gevangen wordt. Deze jonge tong wordt sliptong genoemd omdat ze de neiging hebben om door de mazen van netten heen te glippen. Grappig weetje: jonge tong werd zo populair omdat deze precies op een eetbord paste. De vereiste minimummaat voor sliptong is vastgesteld op 24 cm. Deze minimummaten worden ook wel de Minimum Conservation Reference Sizes (MCRSs) genoemd. Hoewel niet bekend is of deze minimummaat van 24 cm ideaal is voor het tongbestand, heeft het bestand momenteel volledige reproductiecapaciteit. Aangezien het bestand echter nog maar net op maximale duurzame opbrengst (MSY) zit, moet verder onderzoek gedaan worden naar deze minimale vangstmaten (ICES, 2020).

Sleepnetvisserij met kleine, hoewel wettelijk toegestane maaswijdten, dichtbij de bodem waar vis voorkomt in een gemengde orde van soorten en grootten, is vatbaar voor hoge bijvangstpercentages. De gewone tongvangst van de boomkorvisserij in de Noordzee bestond voor 5-30% uit ondermaatse vis en voor 5-30% uit niet-doelsoorten.

Dit is moeilijk te voorkomen aangezien het doelwit van deze visserij, de sliptong, zo’n slanke jonge vis is. Er worden verschillende studies gedaan om een methode te ontwikkelen die de hoeveelheid bijvangst vermindert en toch de gewilde jonge sliptong overhoudt. In dit filmpje meer over een van deze initiatieven:

Momenteel zijn er geen veganistische producten die specifiek bedoeld zijn om tong te vervangen in Nederland. Tong wordt in vele recepten vaak vervangen door kabeljauw en hier zijn echter wel alternatieven voor zoals: “Jumbo Tasty Veggie Gourmet Vegan” (Jumbo), “Salt & Vinegar Battered Fishless Filets” and “Lemon and Pepper Breaded Fishless Filets” (Quorn) “Tasty Codd”, or “De Lekkerbeck” (Vegan ZeaStar). Er zijn ook vele blogs die beschrijven dat tong vervangen kan worden door tofu in vele gerechten.