Dit project wordt gefinancierd door
2 juni 2023 De Europese steur is uitgestorven in Nederland en vrijdag 2 Juni a.s. worden 29 jonge steuren uitgezet in de Biesbosch. De steuren worden gevolgd om uit te zoeken of ze anno 2023 wél zouden kunnen overleven en voortplanten. Zal het mogelijk zijn om nu met uitzet, de steur te herintroduceren in de Rijn? Good Fish heeft er haar twijfels over, kijkend naar de zorgelijke situatie van de andere trekvis: paling.
Waarom had de steur het moeilijk?
Tot voor 300 jaar terug, trokken steuren van wel 3 tot 4 meter tussen mei en augustus de rivieren op om zich voort te planten. Het is nu nauwelijks voor te stellen maar de terugloop van de het steurbestand door visserij was al gaande in 1700. Op 23 juni 1952 werd het laatste exemplaar gevangen in Nederland en in 1953 werd deze reuzenvis uitgestorven verklaard. De steur verdween in Nederland door visserijdruk en vervuiling, maar ook door de aanleg van dammen en andere waterinfrastructuur die zijn veel natuurlijke migratieroutes afsneden. De steur is namelijk een trekvis, die haar voedsel vindt in de bodems van zoet of brak water en die bovenstrooms paaien.
Problemen vismigratie niet opgelost
Hier is een duidelijke connectie met andere trekvissen, zoals de paling of zalm. Zalm is eveneens verdwenen in Nederland dus met deze twee voorbeelden is het om vergelijkbare redenen niet moeilijk voor te stellen dat paling mogelijk hetzelfde lot wacht als de steur en zalm. In Nederland zwemt nog maar 5% van de paling in de Nederlandse rivieren ten opzichte van de jaren 80 vorige eeuw én er is nog geen zicht op herstel.
Knelpunten in succesvol migreren
In een onderzoek[1] gepubliceerd door RAVON als onderdeel van het ‘Power to the paling’ project is gekeken naar vismigratie in Nederland voor zowel paling als andere migrerende vissoorten. Wat hier naar voren is gekomen, is dat er nog een hoop knelpunten zijn die het succesvol migreren van migrerende vissoorten bemoeilijkt. Ook een belangrijke bevinding is dat een vistrap niet perfect is. Het is van cruciaal belang dat er maatregelen worden genomen om migratieroutes te herstellen.
Waterkwaliteit nog steeds slecht
Een ander punt van zorg is de waterkwaliteit. Deze is flink verslechterd sinds de steur hier voor het laatst zat. Bij de Haringvliet, Biesbosch en vele andere gebieden is de concentratie van dioxine en bepaalde PCB’s dusdanig hoog dat hier niet gevist mag worden op twee soorten: de Chinese wolhandkrab en de aal. De steur kan ontzettend oud worden, eet op de bodem levende diertjes zoals kleine krabben en zwemt dus grotendeels door vervuild slib. De kans is aanzienlijk dat deze giftige stoffen zich in het lichaam van de steur opbouwen tijdens zijn leven en mogelijke voortplanting bemoeilijkt.
Experiment geslaagd?
Good Fish vindt het fantastisch dat er nu zoveel aandacht komt voor de problemen waar trekvissen mee te maken hebben in Nederland. Het experiment is in ieder geval al succesvol met het genereren van aandacht voor de moeilijkheden van alle migrerende vissoorten en hopelijk leidt dit tot aanpassingen in het beleid. Hier zit al vooruitgang in, sinds 2019 wordt de Haringvlietsluis op een kier gezet zodat trekvissen beter kunnen migreren. Het blijft belangrijk om stappen te zetten en de effectiviteit hiervan te evalueren. Ons rest dan alleen nog de vraag: Wat als ze in de jaren voor het uitsterven waren gestopt met het eten van steur en kaviaar én een ‘Steur Over De Dijk’ programma waren gestart, had de steur dan nu nog in onze wateren gezwommen?
Deze blog is opgesteld binnen het project ‘Een toekomst voor de paling: Kennisplatform Aal II’ mede mogelijk gemaakt door de Europese Unie via het Europees Fonds voor Maritieme Zaken Visserij (EFMZV).
[1] https://ravon.nl/portals/2/bestanden/publicaties/rapporten/2019.404.pdf