Is Amerikaanse rivierkreeft de enige die een bijdrage levert aan eutrofiering? En de brasem dan?

De brasem stond voor veel beheerders en beleidsmakers synoniem voor eutrofiering en troebel water. De afgelopen decennia werd om die reden de soort beheerd met intensieve visserij. Het idee was dat brasem maar 2% van de totale visbiomassa mocht uitmaken en dat wanneer er meer aanwezig waren, dit synoniem stond voor slechte waterkwaliteit.

Helder water was zeldzaam in Nederland, waardoor soorten als de snoek achteruitgingen, brasem was daar mede schuldig aan. De probleemvis zorgde namelijk, net als rivierkreeft nu, voor troebel water vanwege zijn eetgedrag. Door omwoeling van het sediment verdwenen waterplanten en kwam er meer algengroei. Hierdoor kon roofvis de brasem niet meer vinden en kwamen er alleen maar meer brasems, die nog meer water vertroebelden. Dit was onwenselijk en dus is de brasem weggevangen.

Brasem is inheemse soort

De laatste jaren komen waterbeheerders hier echter van terug. Mede door aandringen vanuit de sportvisserij, die brasem juist als zeer geliefd ziet vanwege zijn grootte. Terecht zeggen de sportvissers dat brasem een inheemse vis is en dat deze thuishoort in de Nederlandse binnenwateren. Daarom zou het verdwijnen van brasem ingaan tegen de Kaderrichtlijn Water. Misschien was het wegvangen van brasem ook altijd meer symptoombestrijding, brasem woelt weliswaar veel sediment op, maar het teveel aan nutriënten in het water, komt elders vandaan.

Brasembestand IJsselmeer ernstig teruggevallen

Door de intensieve visserij op brasem is het bestand op het IJsselmeer met 95% teruggevallen. Sinds 2014 zijn er daarom al restricties op de zegenvisserij, die veel op de soort vist. Wel doen zij dit voornamelijk voor de sportvisserij, de meeste brasems worden elders weer uitgezet. Zo’n 25% van de vangst gaat de markt op als consumptievis, meestal in het buitenland, maar ook in Nederland wordt deze vis tegenwoordig vaker verkocht. Een reden voor Good Fish om een standpunt in te nemen.

Strengere beperkingen Brasemvangst

Vanwege de terugval van 95% van de brasemstand wordt deze in de gaten gehouden via onderzoek vanuit Wageningen Marine Research. In 2021 bleek dat de brasem nog niet is hersteld, om die reden gaf Wageningen Marine Research toen een 0-vangstadvies. De overheid heeft daarop besloten de zegenvisserij nog strengere beperkingen op te leggen, gesproken werd van een vangstbeperking tot 1.5% van wat het voor 2014 was.

Nederlandse brasem rood in VISwijzer

De hoop is dat tegen 2027 de brasempopulatie in het IJsselmeer weer op een veilig niveau zit. Tot Wageningen Marine Research aangeeft dat er weer veilig gevist kan worden op brasem, kan Good Fish om die reden alleen een rood advies geven voor het eten van Nederlandse brasem. Brasem geïmporteerd uit en gevangen in de binnenwateren van Zweden en Estland, staan echter nog wel als groen bestempeld in de database.


Dit nieuwsbericht is onderdeel van Kennisplatform rivierkreeft II, gefinancierd door

Meer lezen over de rivierkreeftproblematiek? Kijk dan eens op rivierkreeft.nl 

Bronnen:
Zegenvisserij op brasem in IJsselmeer en Markermeer geminimaliseerd (vissersbond.nl)

Visserij – KO Magazine 2021 (wur.nl)

Detail – Dossiers – Actueel – Sportvisserij Nederland

Leeuw, J. J., van Keeken, O., & Winter, E. (2020). Migratiestudie brasem in het IJsselmeergebied in 2020 (No. C086/20). Wageningen Marine Research. 532651 (wur.nl)

Tien, N., Sanchez, I. M., Brunel, T., van der Hammen, T., Gazi, K. M., van Donk, S., … & de Leeuw, J. J. (2020). Bestandsoverzicht van snoekbaars, baars, blankvoorn en brasem en de evaluatie van potentiële oogstregels voor snoekbaars en baars: In het IJssel-/Markermeer 2020 (No. C041/20). Wageningen Marine Research. 521087 (wur.nl)

de Leeuw, J. J., Tien, N. S. H., van der Hammen, T., & Smith, S. R. (2021). Vissen binnen ecologische randvoorwaarden: Maatwerk voor een veranderend IJsselmeer en Markermeer. Landschap: tijdschrift voor landschapsecologie en milieukunde, 38(1), 35-41. 545611 (wur.nl)