De ‘Thunnus thynnus’ is niet alleen een buitengewoon dier dat jaarlijks duizenden kilometers tussen de Noord-Atlantische Oceaan en de Middellandse Zee zwemt, maar tevens een gewaarde delicatesse. De wereldwijde opkomst van de Japanse keuken heeft ervoor gezorgd dat de blauwvintonijn erg frequent en ongecontroleerd werd gevangen vanaf de jaren ’90 tot aan de eerste jaren van de 21e eeuw. Als reactie hierop heeft de ICCAT (International Commission for the Conservation of Tunas) begin 21e eeuw heftige controles moeten aanwenden om de zwarte markt in toom te houden, die destijds werd geschat op meer dan 400 miljoen euro per jaar.
Vandaag de dag vormt de illegale vangst en daarmee illegale handel van de blauwvintonijn nog steeds een bedreiging voor deze vissoort. Het meest recente voorbeeld is de illegale blauwvintonijn die via Malta naar Europese markt (via Spanje) werd geïmporteerd door de Ricardo Fuentes e Hijos Group. Geschat wordt dat het netwerk jaarlijks ongeveer 1.250 ton legale en 2.500 ton illegale blauwvintonijn zou hebben geïmporteerd. Een voorzichtige schatting, aldus de onderzoekers. Het illegale deel vertegenwoordigt een verkoopwaarde van bijna 23 miljoen euro per jaar. Daarbij is de illegale handel niet alleen een economisch verlies. Het illegale product kan tevens een gevaar vormen voor de gezondheid van de consument omdat de vis mogelijk hygiënisch niet goed is behandeld, en niet de officiële controles heeft ondergaan. Deze blauwvintonijn wordt ook regelmatig in Nederland aangeboden, zo lieten handelaars weten.
Deze praktijk is niet zomaar een wandaad van één visimporteur. Ricardo Fuentes e Hijos is een groep van meer dan 40 bedrijven. Deze zijn verspreid over meerdere EU-lidstaten en andere landen die van groot belang zijn op de Europese markt: Marokko, Malta, Turkije, Tunesië, Libië en Panama. Daarbij ontving het bedrijf tussen 2015 en 2016 alleen al voor 9,4 miljoen euro aan subsidie, ondanks eerdere ingrepen van de ICCAT (2008) en de Japanse douane (2007) naar aanleiding van illegaal gevangen tonijn.
Ondanks enige vooruitgang op het gebied van het voorkomen van illegale tonijnhandel, is het hard nodig dat milieuorganisaties en overheden alert blijven. Zo liet de blauwvin manager van het WNF naar aanleiding van de laatste ICCAT vergadering in Kroatië (November 2018) weten dat het gebrek aan een sterke reactie op illegale activiteiten ervoor zal zorgen dat er de populatie van de blauwvin verder zal afnemen en dat dit de veiligheid van de consument in gevaar brengt. De tonijnpopulatie is weliswaar aan het herstellen van 20 jaar overbevissing, maar voordat de quota naar boven bijgesteld kunnen worden zal er een effectief plan moeten zijn betreffende illegale visserij. Het quotum dat ICCAT naar boven bijstelt gaat momenteel namelijk harder dan het werkelijke herstel.
Bronnen: El Confidencial, ‘Atún rojo: la historia de la mayor operación policial contra el mercado negro en el mundo’ (28 September 2018); WWF, ’80 tons of illegal bluefin tuna pose a threat to sustainable fisheries and human health’ (17 October 2018); WWF, ‘ICCAT negotiations leave the door open to criminal activities and illegal fishing of Atlantic tuna’ (20 November 2018).