22 juni 2020 – Op dinsdagochtend 16 juni 2020 hebben de Good Fish Foundation en de Fisheries Secretariat uit Zweden samen een webinar over de Europese paling georganiseerd. Meer dan 130 mensen uit de EU en daarbuiten (overheidsfunctionarissen en natuur- en milieuorganisaties) luisterden naar onze sprekers die een update gaven over de Europese aal. De Europese aal is volgens de International Union for Conservation of Nature (IUCN) ernstig bedreigd. Het goed bezochte palingwebinar gaf een overzicht van verschillende aspecten van het herstel van de palingstand.
Allereerst was er de aalwetenschapper Jan-Dag Pohlmann van het Duitse Thünen Instituut, tevens voorzitter van de Joint EIFAAC/ICES/GFCM Working Group on Eel (WGEEL). Hij bevestigde de kritieke situatie van de paling, geïllustreerd door grafieken van de glasaalintrek. Deze intrek laat sinds de jaren ’80 een sterke daling zien. Hoewel er sinds 2011 sprake is van een lichte stijging van de intrek, is er nog geen duidelijk teken van herstel van het bestand, aldus Pohlmann. Hij wees er ook op dat de Internationale Raad voor het Onderzoek der Zee (ICES) blijft adviseren dat alle sterfte van paling door menselijk handelen tot nul moeten worden gereduceerd of zo dicht mogelijk bij nul moeten worden gehouden. Over het geheel genomen is de toestand van het Europese aalbestand, dat één enkele populatie vormt, nog altijd kritiek.
Katarzyna Janiak (Directorate-General for Maritime Affairs and Fisheries (DG MARE)) van de Europese Commissie presenteerde de belangrijkste conclusies van de recente evaluatie van de Europese Aalverordening (EG 1100/2007), die in 2007 in werking is getreden. Volgens zowel de interne als de externe evaluatie is de verordening nog steeds “fit for purpose”, maar zijn er enkele ernstige tekortkomingen in de uitvoering. Wat duidelijk werd, was dat de Europese Commissie er de voorkeur aan geeft de Aalverordening niet te wijzigen. In plaats daarvan wil de Commissie zich concentreren op de vraag hoe het herstel van de Europese aal kan worden verbeterd door meer inspanningen te leveren voor een betere implementatie in de lidstaten van de EU.
Spreker Olle Calles van de Universiteit van Karlstad in Zweden informeerde de deelnemers over zijn onderzoek naar viswegen en migratiebarrières, en in het bijzonder de effecten daarvan op de paling. Zijn onderzoeksgroep werkt samen met waterkrachtcentrales om vispassage-oplossingen te vinden die zowel stroomopwaarts als stroomafwaarts werken bij de vistrek. Ze ontdekten dat natuurlijke vispassages een veel betere oplossing bieden dan technische oplossingen, zoals palinghellingen. Maar omdat palinghellingen niet zo duur zijn, hebben ze potentie. “Maar we moeten het ontwerp en de plaatsing optimaliseren”, zegt Calles. Zijn groep heeft drie verschillende ontwerpen vergeleken, zowel in het laboratorium als in de rivier, en kwam tot de conclusie dat één ontwerp er met kop en schouders bovenuit stak. Over het geheel genomen zijn er, als het ontwerp goed is, win-win situaties mogelijk waarin de overleving van trekvissoorten wordt verhoogd tot meer dan 90%, terwijl er weinig tot geen verlies is in de stroomproductie.
Karen Gaynor van de Convention on International Trade in Endangered Species (CITES) lichtte de positieve, maar ook de negatieve effecten van plaatsing van Europese aal op CITES lijst II in 2007 toe. Tot die plaatsing werd besloten tijdens de Conferentie van de partijen (CdP14) in Den Haag. Aal is opgenomen in de CITES-Appendix II en wordt in de EU toegepast via de EU-regelgeving inzake de handel in wilde dieren en planten, die strenger is dan CITES. In- en uitvoer van paling is in de EU niet toegestaan. Volgens Gaynor is het goede nieuws dat de lijst het bewustzijn en het profiel van de soort heeft verhoogd. Het heeft ook de politieke wil gemobiliseerd om te werken aan het behoud van de paling. Maar de negatieve gevolgen zijn dat de handel ondergronds is gegaan. Ook is de aandacht verschoven naar de visserij en de handel, maar “er zijn bredere overwegingen die minder aandacht krijgen”. Volgens Gaynor is de uitvoering van de plaatsing op lijst II van aal van cruciaal belang en is er behoefte aan een gecoördineerde aanpak van alle belanghebbenden. Zij wees bijvoorbeeld op de noodzaak van “een betere samenwerking tussen de landen waar paling voorkomt, de landen van doorvoer en de landen van bestemming, om de illegale handel in glasaal aan te pakken”.
Melanie Virtue van het Verdrag inzake de bescherming van trekkende diersoorten (CMS), ook bekend als het Verdrag van Bonn, gaf een interessant overzicht van het CMS-proces en van de inspanningen die tot nu toe zijn geleverd om de Europese aal te behouden. Pas in februari van dit jaar werd op de CMS-conferentie in India besloten een internationaal actieplan voor Europese aal te ontwikkelen. Hoewel een actieplan niet juridisch bindend is, kan het wel een agenda opstellen voor maatregelen ter bescherming van de soort en zijn habitat. Het plan is om het actieplan tegen 2023 aan te nemen, op of voor de volgende conferentie van de partijen.
U kunt de opname van het webinar hier bekijken:
Dit webinar werd mogelijk gemaakt door de steun van de Nationale Postcode Loterij en de Waterloostichting.